آیا جویدن آدامس به دندان ها آسیب می‌زند یا مفید است؟
جویدن آدامس یکی از عادات رایج بسیاری از مردم در سراسر جهان است؛ بعضی ها آن را برای تازه کردن نفس استفاده می کنند، بعضی برای کاهش استرس یا حتی کمک به تمرکز. اما سؤال مهمی که ذهن بسیاری را درگیر می‌کند این است.
آدامس چیست؟
آدامس (Gum) ماده‌ای نرم و جویدنی است که معمولاً از ترکیباتی مثل پایه آدامسی، شیرین کننده، طعم دهنده و مواد نگهدارنده تشکیل می شود. آدامس ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
- آدامس های شیرین شده با شکر
- آدامس های بدون قند (Sugar-free)
فواید جویدن آدامس بدون قند برای دندان ها
تحقیقات زیادی در سال های اخیر نشان داده‌اند که جویدن آدامس بدون قند می‌تواند فواید زیادی برای سلامت دهان و دندان داشته باشد:
1. افزایش ترشح بزاق
یکی از اصلی ترین فواید جویدن آدامس، تحریک تولید بزاق دهان است. بزاق نقش بسیار مهمی در شست وشوی دهان، خنثی کردن اسیدهای مضر و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها دارد.
بزاق حاوی مواد معدنی مثل کلسیم و فسفات است که به بازسازی مینای دندان کمک می کنند.
2. کاهش خطر پوسیدگی دندان
آدامس های بدون قند حاوی زایلیتول (Xylitol) هستند؛ شیرین کننده‌ای طبیعی که نه تنها به دندان ها آسیب نمی‌زند، بلکه می‌تواند رشد باکتری های مضر دهان مثل استرپتوکوک موتانس را مهار کند.
زایلیتول با کاهش سطح باکتری های عامل پوسیدگی، احتمال خراب شدن دندان ها را کاهش می‌دهد.
3. رفع بوی بد دهان
جویدن آدامس با طعم نعناع یا دارچین می‌تواند موقتاً بوی بد دهان را کاهش دهد. با افزایش ترشح بزاق، محیط دهان تمیزتر شده و بوی نامطبوع کاهش می‌یابد.
4. پاک سازی مکانیکی دندان ها
آدامس تا حدودی می‌تواند ذرات غذایی باقی مانده بین دندان ها را جابجا کرده و باعث تمیزی بیشتر شود؛ البته این جایگزین مسواک یا نخ دندان نیست، اما کمک کننده است.
5. کمک به ترک سیگار و کاهش اشتها
اگرچه این موارد مستقیماً به سلامت دندان مربوط نیستند، اما چون سیگار و پرخوری از عوامل آسیب رسان به دهان و دندان هستند، این تأثیر غیرمستقیم آدامس مفید محسوب می شود.
مضرات جویدن آدامس برای دندان ها
با وجود فواید گفته شده، مصرف بیش از حد آدامس، علل الخصوص انواع شیرین شده با شکر، می‌تواند آسیب هایی جدی به سلامت دهان وارد کند:
1. پوسیدگی دندان در آدامس های شیرین شده با شکر
آدامس های حاوی شکر با تغذیه باکتری های دهانی، اسید تولید می کنند که به مینای دندان آسیب می‌زند و باعث پوسیدگی می شود.
آدامس های معمولی یا ارزان قیمت بیشتر حاوی ساکارز هستند که دشمن دندان هاست.
2. ساییدگی دندان ها
جویدن مکرر آدامس علل الخصوص در افرادی که دندان قروچه دارند یا فشار فک زیادی وارد می کنند، می‌تواند باعث سایش مینای دندان یا ترک های ریز روی سطح دندان شود.
3. اختلالات مفصل فک (TMJ)
جویدن مداوم و بی رویه آدامس امکان دارد به درد، گرفتگی یا صدای فک منجر شود. افرادی که سابقه مشکل در مفصل گیجگاهی فکی دارند، باید در مصرف آدامس احتیاط کنند.
4. خطر بلع هوا و مشکلات گوارشی
هرچند این مورد بیشتر به سیستم گوارش مربوط می شود، اما به عنوان یکی از عوارض احتمالی جویدن زیاد آدامس، بلع مکرر هوا می‌تواند باعث نفخ، آروغ یا ناراحتی معده شود.
آدامس بدون قند چه ویژگی هایی دارد؟
اگر قصد دارید از فواید جویدن آدامس بهره‌مند شوید و به دندان ها آسیب نرسانید، حتماً از آدامس بدون قند استفاده کنید که ویژگی های زیر را داشته باشد:
- شیرین شده با زایلیتول، سوربیتول یا مانیتول
- بدون ساکارز یا شکر معمولی
- دارای تأییدیه از انجمن دندانپزشکی (ADA یا معادل آن)
- فاقد رنگ ها یا افزودنی های مضر برای مینای دندان
بهترین زمان جویدن آدامس برای دندان ها
برای بهره بردن از فواید آدامس بدون آسیب به دهان، زمان جویدن اهمیت زیادی دارد:
| زمان مصرف | تاثیر |
| پس از غذا | افزایش بزاق، خنثی سازی اسید معده و باکتری ها |
| بین وعده‌ها | کاهش گرسنگی و اشتها |
| پیش از خواب | توصیه نمی شود (خطر ورود به خواب با آدامس در دهان) |
نکاتی برای استفاده سالم از آدامس
- همیشه نوع بدون قند تهیه کنید.
- از آدامس‌های دارای زایلیتول استفاده کنید.
- جویدن مداوم و طولانی‌مدت نداشته باشید.
- در صورت وجود حساسیت فکی یا مشکلات مفصل، با پزشک مشورت کنید.
- مصرف آدامس را برای کودکان زیر ۵ سال توصیه نمی‌شود.
- هرگز آدامس را جایگزین مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه نکنید.
اگر می خواهید با روش صحیح استفاده از نخ دندان آشنا شوید مقاله موجود در سایت فرا رسانه را مطالعه نماید.
جویدن آدامس می‌تواند دوست دندان ها باشد، به شرطی که:
- بدون قند باشد
- در زمان مناسب مصرف شود
- به صورت معتدل استفاده شود
- به عنوان مکمل مراقبت از دهان، نه جایگزین
در مقابل، آدامس های شیرین شده با شکر و مصرف بیش از حد آن می‌تواند به دندان ها آسیب بزند و باعث مشکلات جدی تری شود.
