موادغذایی مضر برای مغز و خنگ کننده چیست؟

برخی مواد غذایی می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد مغز تأثیر گذاشته و باعث کاهش تمرکز، حافظه و توانایی یادگیری شوند. در ادامه به برخی از این مواد غذایی اشاره می ‌کنیم. با مجله اینترنتی فرارسانه همراه باشید.

شکر

مصرف بیش از حد شکر می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر عملکرد مغز داشته باشد و به مرور زمان منجر به کاهش توانایی‌های شناختی مانند حافظه، تمرکز و یادگیری شود. مصرف زیاد شکر باعث نوسانات شدید قند خون می‌شود. این نوسانات باعث می‌شود که مغز نتواند به طور مداوم انرژی مورد نیاز خود را دریافت کند و در نتیجه عملکرد آن کاهش می‌یابد.

مصرف زیاد شکر باعث افزایش التهاب در بدن می‌شود که می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب برساند و عملکرد آن‌ها را مختل کند. مصرف مداوم شکر می‌تواند باعث مقاومت سلول‌ها به انسولین شود. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می‌کند و مقاومت به انسولین می‌تواند به مشکلات متعددی از جمله اختلال در عملکرد مغز منجر شود. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد شکر می‌تواند ساختار مغز را تغییر دهد و به خصوص به ناحیه هیپوکامپ که مسئول حافظه است، آسیب برساند.

نمک

مصرف زیاد نمک می‌تواند اثرات منفی بر مغز داشته باشد و برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد نمک می‌تواند به مشکلات شناختی و کاهش عملکرد مغز منجر شود. مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون می‌شود که می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش دهد. کاهش جریان خون به مغز ممکن است باعث آسیب به سلول‌های مغزی شده و به مرور زمان باعث کاهش توانایی‌های شناختی شود. مصرف نمک زیاد می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و باعث سفت شدن و تنگی آن‌ها شود.

این وضعیت ممکن است جریان خون به مغز را مختل کرده و احتمال سکته مغزی و مشکلات شناختی را افزایش دهد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد نمک می‌تواند به تجمع پروتئین‌های مضر در مغز منجر شود که از عوامل مرتبط با بیماری آلزایمر هستند. اگرچه این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد، اما نشان‌دهنده ارتباط احتمالی بین مصرف نمک و بیماری‌های شناختی است.

مصرف نمک زیاد می‌تواند التهاب در بدن را افزایش دهد. التهاب مزمن می‌تواند به مغز نیز آسیب برساند و خطر بیماری‌های شناختی و کاهش توانایی‌های فکری را افزایش دهد. برای حفظ سلامت مغز، توصیه می‌شود که مصرف نمک را به میزان مناسب و توصیه‌شده (حدود 5 گرم در روز) محدود کنید و از غذاهای فرآوری‌شده و پر نمک پرهیز کنید.

قند و شیرین کننده های مصنوعی

قندهای اضافه و شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌توانند اثرات منفی بر مغز داشته باشند و در عملکرد شناختی تأثیرگذار باشند. مصرف مداوم قندهای تصفیه‌شده می‌تواند بر عملکرد مغز اثر منفی بگذارد. شکر تصفیه‌شده باعث کاهش تولید پروتئین‌هایی می‌شود که برای یادگیری و حافظه حیاتی هستند، مانند فاکتورهای نوروتروفیک.

مصرف زیاد قندهای ساده ممکن است حافظه را تضعیف کند و توانایی‌های شناختی مانند یادگیری و تمرکز را کاهش دهد. این وضعیت به‌ویژه در طولانی‌مدت می‌تواند تأثیر مخربی بر مغز داشته باشد. قندهای اضافه ممکن است باعث التهاب در بدن و مغز شوند. التهاب مزمن می‌تواند منجر به آسیب به سلول‌های عصبی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های شناختی مانند آلزایمر شود. برخی از شیرین‌کننده‌های مصنوعی، مانند آسپارتام، ممکن است در عملکرد طبیعی مغز و متابولیسم آن دخالت کنند.

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند عملکرد مغز را مختل کرده و سطح هوشیاری و توانایی تمرکز را کاهش دهد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند به اختلال در حافظه کوتاه‌مدت و فرآیندهای یادگیری منجر شود. مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است با افزایش احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب همراه باشد.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد این مواد می‌تواند به تغییرات منفی در خلق و خوی منجر شود. مصرف زیاد قند یا جایگزین‌های مصنوعی می‌تواند نوسانات شدید در سطح قند خون ایجاد کند. این نوسانات منجر به تغییرات سریع در میزان انرژی مغز می‌شود و توانایی تمرکز و عملکرد مغز را کاهش می‌دهد.

شواهد نشان می‌دهد که مصرف زیاد قندهای اضافه و شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر و پارکینسون را افزایش دهد. قندهای اضافه می‌توانند به شکل‌گیری پلاک‌های مغزی منجر شوند که از عوامل اصلی ایجاد این بیماری‌ها هستند. بهترین راه برای حفظ سلامت مغز، کاهش مصرف قندهای اضافه و مواد غذایی شیرین‌شده مصنوعی و انتخاب غذاهای سالم مانند میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و غلات کامل است.

غذای سرخ شده

غذاهای سرخ شده به دلیل روش پخت خاصی که دارند، ترکیباتی را تولید می‌کنند که می‌توانند به مغز آسیب رسانده و عملکرد آن را کاهش دهند.  فرآیند سرخ کردن باعث تولید ترکیباتی مانند آکریلامید می‌شود که خاصیت التهابی دارند. التهاب مزمن در بدن می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب رسانده و عملکرد آن‌ها را مختل کند. غذاهای سرخ شده معمولاً حاوی چربی‌های اشباع و ترانس هستند که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهند. این بیماری‌ها می‌توانند به مغز نیز آسیب رسانده و منجر به کاهش جریان خون به مغز شوند.

چربی‌های موجود در غذاهای سرخ شده می‌توانند رگ‌های خونی را مسدود کرده و جریان خون به مغز را کاهش دهند. کاهش جریان خون به مغز می‌تواند منجر به کاهش اکسیژن و مواد مغذی رسانی به سلول‌های مغزی شده و در نتیجه عملکرد مغز را مختل کند. مصرف زیاد غذاهای سرخ شده می‌تواند باعث افزایش وزن و چاقی شود. چاقی با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا مرتبط است که همگی می‌توانند به مغز آسیب برسانند.

 فرآیند سرخ کردن می‌تواند برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در غذا را از بین ببرد و در نتیجه بدن شما مواد مغذی کافی برای عملکرد صحیح مغز را دریافت نکند. غذاهای سرخ شده به دلیل افزایش التهاب، خطر بیماری‌های قلبی عروقی، کاهش جریان خون به مغز، افزایش وزن و کاهش جذب مواد مغذی، می‌توانند عملکرد مغز را کاهش داده و باعث کاهش تمرکز، حافظه و توانایی یادگیری شوند.

چربی های ترانس

چربی‌های ترانس از جمله مواد غذایی مضر برای سلامت کلی بدن، به‌ویژه مغز هستند. این نوع چربی‌ها به طور معمول در غذاهای فرآوری‌شده، فست‌فودها و برخی روغن‌های هیدروژنه یافت می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف چربی‌های ترانس می‌تواند باعث افزایش التهاب و کاهش عملکرد شناختی مغز شود. همچنین، این نوع چربی‌ها ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر را افزایش داده و تأثیر منفی بر حافظه و تمرکز داشته باشند. برای بهبود سلامت مغز، بهتر است از مصرف چربی‌های ترانس پرهیز کرده و به جای آن‌ها از چربی‌های سالم مانند امگا ۳ (موجود در ماهی، گردو و دانه‌های کتان) استفاده کنید.

غذاهای نیمه آماده و فرآوری شده

غذاهای نیمه‌آماده و فرآوری‌شده نیز می‌توانند برای مغز مضر باشند و اثرات منفی بر عملکرد شناختی داشته باشند. این غذاها معمولاً سرشار از چربی‌های ناسالم، نمک، قندهای افزوده و مواد نگهدارنده هستند که می‌توانند باعث التهاب در بدن و مغز شوند. مصرف مداوم این مواد غذایی می‌تواند منجر به کاهش حافظه، تمرکز و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و زوال عقل شود.

همچنین، غذاهای فرآوری‌شده اغلب کم‌ارزش غذایی هستند و فاقد مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها که برای سلامت مغز ضروری‌اند. برای حفظ سلامت مغز، بهتر است از غذاهای تازه، میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و منابع پروتئین با کیفیت استفاده شود.