انواع کنجد + خواص آن برای زیبایی و سلامتی

کنجد یک گیاه روغنی است که دانه های آن دارای مصرف خوراکی هستند. روغن کنجد حاوی آنتی اکسیدان های طبیعی است. کنجد یکی از محصولات گیاهی است که در بسیاری از کشورها، به عنوان یک ماده غذایی مهم مصرف می‌شود. کنجد از خانواده گیاهان آفتابگردانی است و دارای برگ‌های سبز تیره و گل‌های بنفش روشن است. میوه کنجد، دانه‌های کوچکی هستند که در داخل پوسته‌های سفت و مقاوم قرار دارند. در ادامه به معرفی انواع کنجد و خواص آن می پردازیم. با مجله اینترنتی فرارسانه همراه باشید.

کنجد چیست؟

کنجد یک گیاه مورد استفاده در تهیه مواد غذایی و روغن است. نام علمی آن Sesamum indicum است و از خانواده Pedaliaceae می‌باشد. این گیاه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کند و در برخی نقاط جهان به عنوان یک محصول مهم کشاورزی تولید می‌شود.

بذرهای کنجد که در واقع دانه‌های این گیاه هستند، دارای مقدار زیادی روغن هستند که به صورت غیرقابل فشار مستقیم قابل استحصال است. روغن کنجد یکی از روغن‌های گیاهی با کیفیت و مفید است که در آشپزی و تهیه برخی از غذاها و شیرینی‌ها استفاده می‌شود.

علاوه بر این، کنجد در تهیه انواع طعم‌دهنده‌ها، مانند پاسته سس، تحته، حلوا و آجیل‌ها نیز استفاده می‌شود. همچنین، برگ‌های کنجد نیز در برخی غذاها و سالاد‌ها به عنوان تزئین استفاده می‌شوند. کنجد از لحاظ تغذیه‌ای نیز حاوی پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی مفیدی است.

انواع کنجد

انواع کنجد به سه دسته دانه های مشکی، قهوه ای و سفید طبقه بندی می شود. همچنین، کنجد به دو نوع روغنی و غیر روغنی تقسیم می شود. در کشورهای شرق آسیا، انواع پرس گرم روغن کنجد ترجیح داده می شوند.

کنجد سیاه و کنجد سفید در نژاد آنها تفاوت دارند، اما از نظر ظاهری صرفاً رنگ متفاوتی دارند. کنجد سفید مدل بدون پوست کنجدهای سیاه می‌باشد و صرفاً پوست آن جدا شده است. همچنین، کنجد سیاه و سفید در مقایسه با یکدیگر از نظر ارزش غذایی و مواد مغذی ممکن است تفاوتهای قابل توجهی داشته باشند. به عنوان مثال، کنجد سیاه دارای آهن بیشتری است.

کنجد در انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود را دارند. در زیر، تعدادی از انواع معروف کنجد را بررسی می‌کنیم:

کنجد سفید

کنجد سفید، که همچنین به نام کنجد عادی شناخته می‌شود، رنگ سفید دانه‌ها دارد. این نوع کنجد رایج‌ترین نوع است و در اکثر غذاها و محصولات کنجدی استفاده می‌شود. دانه‌های کنجد سفید روغنی هستند و دارای طعم و عطر ملایمی می‌باشند.

کنجد سیاه

کنجد سیاه دانه‌هایی با رنگ تیره‌تر و ظاهری سیاه دارد. این نوع کنجد عمدتاً در تهیه دسرها، شیرینی‌ها و نان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنجد سیاه نسبت به کنجد سفید طعمی مرکب و عطری ملایم‌تر دارد و برخلاف نامش، پوست دانه‌های کنجد سیاه به طور طبیعی سیاه است و در عملیات فرآوری تغذیه‌ای تغییر رنگ نمی‌دهد.

کنجد طلایی

کنجد طلایی دانه‌هایی با رنگ زردی یا طلایی دارد. این نوع کنجد اغلب در آشپزی آسیایی، به ویژه در غذاهای هندی و چینی، استفاده می‌شود. کنجد طلایی نسبت به کنجد سفید یا سیاه طعم و عطر متمایزتری دارد و به غذاها طعم خاصی می‌بخشد.

کنجد قرمز

کنجد قرمز دانه‌هایی با رنگ قرمز تیره یا قهوه‌ای دارد. این نوع کنجد در برخی مناطق آسیا و خاورمیانه کشت می‌شود و در غذاهای محلی و تهیه شیرینی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنجد قرمز به علت رنگ خاص دانه‌هایش، در تزئین غذاها و سالاد‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این‌ها تعدادی از انواع رایج کنجد هستند، هر کدام با ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود. در برخی موارد، انواع مختلف کنجد با هم ترکیب شده و در تهیه محصولاتی مانند روغن کنجد مخلوط استفاده می‌شوند.

خواص دانه کنجد و روغن کنجد

دانه کنجد و روغن کنجد دارای خواص غذایی و سلامتی متعددی هستند. در زیر، تعدادی از خواص این دانه و روغن را بررسی می‌کنیم:

خواص دانه کنجد

• منبع غنی پروتئین: دانه کنجد حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین است که برای ساخت و تعمیر بافت‌های بدن اهمیت دارد و در رشد و تقویت عضلات نقش مهمی دارد.
• منبع فیبر: دانه کنجد حاوی فیبر معدنی است که می‌تواند به بهبود هضم، کاهش قند خون و رفع مشکلات گوارشی کمک کند.
• غنی از مواد معدنی: دانه کنجد حاوی مقادیر قابل توجهی مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم و فسفر است. این مواد معدنی برای سلامت استخوان‌ها، عملکرد عصبی، قلب و عروق و سیستم ایمنی بدن ضروری هستند.
• منبع آنتی‌اکسیدان‌ها: دانه کنجد حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند سنفوریانین و سکویترپن‌ها است که به مبارزه با استرس اکسیداتیو و پیشگیری از بروز بیماری‌های مزمن کمک می‌کنند.

خواص روغن کنجد

• سالم برای قلب: روغن کنجد حاوی اسیدهای چرب ناساتوره مانند اسید لینولئیک و اسید اولئیک است که می‌توانند به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی کمک کنند.
• حفظ سلامت مغز: روغن کنجد حاوی اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت مغز و عملکرد عصبی مهم هستند. این اسیدهای چرب می‌توانند به بهبود حافظه، تمرکز و عملکرد شناختی کمک کنند.
• حمایت از سلامت پوست و مو: روغن کنجد حاوی ویتامین E و آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که می‌توانند به حفظ سلامت پوست و مو، جلوگیری از پیری زودرس پوست و مقابله با آسیب‌های ناشی از عوامل محیطی کمک کنند.

تقویت حافظه با روغن کنجد

روغن کنجد به عنوان منبعی غنی از اسیدهای چرب امگا-3، می‌تواند به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک کند. اسیدهای چرب امگا-3، به ویژه اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA)، در ساختار مغز و عملکرد عصبی نقش مهمی دارند. در زیر، تعدادی از راهکارهایی که روغن کنجد می‌تواند به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک کند، آورده شده است:

• حمایت از سلول‌های عصبی: اسیدهای چرب امگا-3 موجود در روغن کنجد، در ساختار سلول‌های عصبی مغزی نقش دارند و می‌توانند به حفظ و بهبود سلامت سلول‌های عصبی کمک کنند.
• بهبود جریان خون به مغز: تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روغن کنجد می‌تواند بهبود جریان خون به مغز را تحریک کند. این امر می‌تواند باعث افزایش عملکرد شناختی و بهبود حافظه شود.
• کاهش التهابات: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف روغن کنجد می‌تواند التهابات مغزی را کاهش دهد. التهابات مغزی ممکن است بر حافظه و عملکرد شناختی تأثیر منفی بگذارند و با کاهش آنها، می‌توان به بهبود حافظه کمک کرد.
• آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن کنجد: روغن کنجد حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند ویتامین E است. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در مقابله با استرس اکسیداتیو و آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کنند که ممکن است به حافظه و عملکرد شناختی آسیب برسانند.

توجه داشته باشید که برای بهبود حافظه و عملکرد شناختی، مصرف روغن کنجد به تنهایی کافی نیست و باید با یک رژیم غذایی سالم و فعالیت‌های شناختی مانند مطالعه، حل مسائل و تمرین‌های ذهنی همراه شود. همچنین، قبل از مصرف هرگونه مکمل یا روغن، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

ارزش غذایی کنجد

ارزش غذایی کنجد به دلیل حاوی مواد مغذی مهمی مانند پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار بالاست. کنجد حاوی مقدار زیادی پروتئین است که برای سلامت عضلات و حفظ وزن مناسب بسیار مفید است. همچنین، پروتئین به عنوان یکی از مواد مغذی مهم برای ساختار سلول‌ها و بافت‌های بدن شناخته شده است. کنجد حاوی مقدار زیادی فیبر است که برای حفظ سلامت دستگاه گوارش بسیار مفید است. فیبر به عنوان یکی از مواد مغذی مهم برای کنترل وزن و پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با چاقی شناخته شده است.

کنجد یک منبع غنی از مواد مغذی است و حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و چربی‌های سالم است. در زیر، ارزش غذایی کنجد را بررسی می‌کنیم:

• ویتامین‌ها: کنجد حاوی ویتامین‌های مختلفی است که شامل ویتامین E، ویتامین B1 (تیامین)، ویتامین B3 (نیاسین) و فولات است. ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان قوی است که در مقابله با استرس اکسیداتیو کمک می‌کند و ویتامین‌های گروه B نقش مهمی در سلامت عمومی بدن و عملکرد سیستم اعصاب دارند.
• مواد معدنی: کنجد حاوی مقادیر زیادی از مواد معدنی است. به عنوان مثال، کنجد حاوی کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر و روی است. کلسیم برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است و آهن برای تولید هموگلوبین و اکسیژناسیون سلول‌ها اهمیت دارد.
• فیبر: کنجد حاوی مقدار قابل توجهی فیبر می‌باشد که می‌تواند در بهبود عملکرد گوارشی، کنترل قند خون و ارتقاء سلامت قلب و عروق مؤثر باشد. فیبر موجود در کنجد شامل فیبر محلول و غیرمحلول است.
• چربی‌ها: کنجد حاوی چربی‌های سالمی است که از آنها می‌توان روغن کنجد استخراج کرد. این چربی‌ها شامل اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 است که برای سلامت قلب، مغز و سیستم عصبی ضروری هستند.
• پروتئین: کنجد حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین است که برای ساخت و تعمیر بافت‌های بدن ضروری است. پروتئین‌های موجود در کنجد شامل اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری می‌باشند.
• آنتی‌اکسیدان‌ها: کنجد دارای آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که می‌توانند در مقابله با استرس اکسیداتیو و آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کنجد شامل سنفوریانین و سکویترپن‌ها است.

توجه کنید که مقادیر دقیق ارزش غذیی کنجد ممکن است بسته به نوع و شکل مصرف (دانه کنجد، روغن کنجد و غیره) و همچنین روش پرورش و فرآوری متفاوت باشد. برای اطلاعات دقیقتر، به برچسب محصول و منبع معتبر مراجعه کنید یا با متخصص تغذیه مشورت کنید.

نحوه مصرف کنجد در رژیم غذایی

کنجد را می‌توان به رژیم غذایی خود به چندین روش اضافه کرد. در زیر، تعدادی از راهکارهای متداول برای استفاده از کنجد در رژیم غذایی آمده است:

می‌توانید دانه کنجد را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. می‌توانید آن را به صورت تازه یا تست شده، به صورت تخمیر شده یا برشته شده خریداری کنید. می‌توانید دانه کنجد را به سالاد‌ها، غلات، سوپ‌ها، نان و کیک‌ها، میوه‌ها، ماست، دسرها یا بر روی آجیل‌ها اضافه کنید.

روغن کنجد یک روش دیگر است که می توانید به رژیم غذایی خود اضافه کنید. می‌توانید از روغن کنجد در سالادها، سس‌ها، تفتان‌ها، خوراکی‌ها و پخت و پز استفاده کنید.

آرد کنجد یک گزینه دیگر است. می‌توانید آرد کنجد را به مخلوط‌ها، نان‌ها، کیک‌ها، کوکی‌ها و تهیه محصولات نانوایی اضافه کنید.

همچنین می‌توانید نوشیدنی‌هایی مانند شیر کنجد، عصاره کنجد یا سوپ کنجد تهیه کنید و آنها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

حتماً بهتر است مقدار مصرف کنجد را با توجه به نیازهای خود و بهترین تغذیه روزانه متعادل مشورت کنید. همچنین، اگر شما یا هر کسی در خانواده تان به آلرژی کنجد یا مشدرمورد ارزش غذایی کنجد توضیح می‌دهم. کنجد یک ماده غذایی قدیمی است که در بسیاری از غذاها و دسرها استفاده می‌شود.